Astma to choroba dotykająca oskrzeli, które są częścią dróg oddechowych. Tchawica i oskrzela pełnią rolę rurek transportujących powietrze do płuc. Struktura oskrzeli obejmuje chrząstkę, stanowiącą „szkielet” lub „rusztowanie” ich ścian, mięśnie oraz błonę śluzową.
W przypadku astmy skurcz mięśni w ścianie oskrzeli jest główną przyczyną ich zwężenia podczas napadu choroby. W porównaniu z osobami zdrowymi, oskrzela u pacjentów z astmą wykazują nadmierną podatność na skurcz, co prowadzi do trudności w oddychaniu. W przebiegu astmy, mięśnie oskrzeli ulegają hiperplazji, stając się grubsze, silniejsze i zdolne do wywołania bardziej intensywnego skurczu oskrzeli.
Błona śluzowa oskrzeli jest kolejnym istotnym elementem. W tchawicy i większych oskrzelach, pokryta jest komórkami urzęsionymi, posiadającymi rzęski. Na ich powierzchni znajduje się cienka warstwa śluzu składająca się z dwóch części:
Zewnętrznej warstwy, lepkiej i gęstej, do której przylegają drobne zanieczyszczenia obecne we wdychanym powietrzu.
Rzadszej warstwy, bezpośrednio położonej na powierzchni komórek urzęsionych. Ta cieńsza warstwa śluzu ułatwia ruch rzęsek oraz transportuje śluz z zanieczyszczeniami w kierunku tchawicy i krtani, gdzie może być wykrztuszany lub połykany.
Ciekawym aspektem jest synchroniczny ruch rzęsek, dzięki czemu śluz przemieszcza się w jednym kierunku. Ten mechanizm został obrazowo nazwany „śluzowo-rzęskowymi schodami ruchomymi”. Jakiekolwiek zakłócenia tego procesu predysponują do infekcji układu oddechowego, a palenie tytoniu stanowi najprostszą drogę do uszkodzenia tego mechanizmu.
W błonie śluzowej znajdują się również komórki oraz gruczoły, które są odpowiedzialne za produkcję śluzu. Dodatkowo komórki zapalne pełnią rolę w obronie przed bakteriami i innymi patogenami, które mogą dostawać się do oskrzeli wraz ze wdychanym powietrzem.
Astma wynika z procesu zapalnego rozwijającego się w oskrzelach. Wskutek tego procesu zwiększa się liczba komórek układu odpornościowego, a wydzielane przez nie substancje prowadzą do skurczu oskrzeli. W procesie zapalnym biorą także udział komórki składające się na strukturę ścian oskrzeli, takie jak komórki nabłonka i mięśni, które uwalniają różne substancje, znane jako „mediatory zapalenia”, utrzymujące proces zapalny. To zapalenie często prowadzi do napadowego skurczu oskrzeli, które stają się nadwrażliwe na różne bodźce, a także do stopniowej przebudowy ich struktury.
Obok wzrostu mięśni ściany oskrzeli, dochodzi do jej pogrubienia z powodu przerostu gruczołów i zwiększenia liczby naczyń krwionośnych. Ponieważ w trakcie wdechu oskrzela są rozciągane przez rozwijające się płuca, zwężenie oskrzeli w mniejszym stopniu wpływa na wdech niż na wydech. Dlatego podczas napadu astmy dolegliwość duszności zazwyczaj ma charakter wydechowy, co oznacza, że choremu trudniej jest wykonać wydech (wypuścić powietrze z płuc).
Źródło: Mp.pl Medycyna Praktyczna dla lekarzy i pacjentów
https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/cowartowiedziec/222169,astma
